[ Pobierz całość w formacie PDF ]
śpiewem kościelnym. W zakresie gatunkowym natomiast Bogurodzica uznawana jest przez badaczy za tzw. trop, czyli tekstowe
rozwinięcie modlitewnej, ogromnie w średniowiecznej liturgii popularnej aklamacji Kyrie eleison. Jak pokazała ostatnio Teresa
Michałowska, tekst Bogurodzicy, zapisywany tradycyjnie w dwóch niejednakowych co do długości zwrotkach, można - idąc za
wzorem tropów i sekwencji łacińskich - podzielić na rymowane cząstki o ustabilizowanej liczbie sylab i pogrupować w
odpowiadające sobie (a więc paralelne) pod względem rytmicznym i brzmieniowym tzw. mikrostrofki. Zwrotka pierwsza rozpada
się wówczas na trzy, natomiast zwrotka druga na cztery "mikrostrofki":
Bogurodzica 5 U twego Syna 5
dziewica 3 Gospodzina 4
Bogiem sławiena 5 matko zwolena, 5
Maryja 3 Maryja! 3
Zyszczy nam,
3
Spuści nam. 3
Kyrieleison.
Twego dziela 4 Usłysz głosy, 4
Krzciciela, 3 Napełń myśli 3
bożycze, 3 człowiecze. 3
Słysz modlitwę, 4 A na świecie 4
jąż nosimy 4 Zbożny pobyt, 4
a dać raczy, 4 Po żywocie 4
jegoż prosimy: 5 rajski przebyt. 4
15
Kyrieleison.
Zasada paralelizmu rytmicznego i brzmieniowego wiąże nie tylko pary poszczególnych "mikrostrofek", ale również pary
składających się na nie wersów. Tak np. dwie pierwsze zwrotki zbudowane są niemal symetrycznie pod względem rytmicznym,
a ponadto wszystkie ich wersy kończą się rymem samogłoskowym -a. Możnaby wręcz doszukiwać się w budowie Bogurodzicy
realizacji zasad średniowiecznej estetyki opartej na idei proporcji, symetrii i symboliki liczbowej (ostatnio ukazało się na ten
temat obszerne studium zatytułowane - jakże znamiennie - Architektura "Bogurodzicy".
Na początku dziejów polskiej literatury zdarzył się cud arcydzieła. Arcydzieło wszakże zawsze jest tajemnicą. Jest nią i
pozostanie również Bogurodzica - "zagadka zamknięta na siedem pieczęci".
16
[ Pobierz całość w formacie PDF ]